In het boek Sermons in Stones geeft Osho een aanzet voor een structuur van de psychologie van de boeddha’s. Hij gebruikt hiervoor het beeld van de mens als een gebouw met tenminste drie verdiepingen.
De eerste verdieping is het lichaam. Sommigen blijven vooral op de eerste verdieping wonen, in hun lichaam; dat is het meest beperkte leven dat iemand kan kiezen, alsof je op het bordes leeft van een gebouw dat eigenlijk in zijn geheel aan jou toebehoort.
Het tweede niveau van leven is de mind*. Dit is het gebied waar de moderne psychologie zich mee bezighoudt. De moeilijkheid van de psycholoog is, dat hij niet erkent dat er nog iets voorbij de mind is. Omdat mind zichzelf niet kan gadeslaan, blijft men daarom steeds op hetzelfde niveau rondcirkelen.
Het derde niveau is bewustzijn. Vanuit bewustzijn kunnen we de mind gadeslaan, zonder ermee geïdentificeerd te zijn, zonder ons ermee te vereenzelvigen.
Verstoringen die wij in de mind ervaren, worden door onze eigen energie veroorzaakt, wij leveren zelf de energie die nodig is voor b.v. boosheid, verdriet, haat of jaloezie. We kunnen uit de mind glippen door ons bewust te zijn van de mind en onze identificatie ermee los te laten. Zodra we uit de mind stappen, komt deze tot rust. Dan kunnen we zelf kiezen waar we energie aan geven. Dan kan de mind gebruikt worden als een mechanisme, maar is deze niet langer de meester.
“A person who can get out of his mind helps the mind to cool down. The mind is getting no more energy – it cools, calms down on its own accord.”
De psychologie van de boeddha’s is gegrond op de kunst van het uit de mind glippen. In het Oosten zijn technieken ontwikkeld die je hierbij helpen, dat zijn meditatietechnieken.
Zelfs het bewustzijn is nog maar een stap: door het lichaam, de mind én het bewustzijn te ervaren, wordt een mens rijp om op te lossen in het universele. Osho schildert het volgende beeld om dit oplossen in de oceaan van het universele te illustreren:
“In the early morning sun the dewdrops on the lotus petals look like pearls – or it will be better to say that pearls look like the dewdrops. They are slipping slowly, slowly towards the vast ocean, in which they will be lost and yet not lost. As dewdrops they will be lost, but they will emerge as the whole ocean”.
Een psychologie die mensen niet naar deze oceanische ervaring kan brengen is nog onvolwassen. De westerse psychologie beweegt zich in een cirkel, men gaat steeds maar weer rond in de mind omdat hogere realiteiten niet geaccepteerd worden.
Niet geïdentificeerd zijn met de mind is de kortste weg naar ons eigen wezen, dat altijd heel en gezond is. Het gaat er niet om de mind te genezen, het gaat om een verschuiving van de energie, een focus van mind naar ‘zijn’. Meditatie helpt je deze verschuiving te maken.
De moderne psychologie is de wetenschap van de mind. De psychologie van de boeddha’s zal de wetenschap van ‘no-mind’ zijn.
* met mind wordt hier bedoeld het gehele systeem van gedachten en gevoelens.
Gebaseerd op en geciteerd uit: Osho, Sermons in Stones, 1987.